Današnji dan traje između 1,3 i 1,51 milisekundu kraće od uobičajenih 24 sata, zato što se Zemljina rotacija ubrzala pod gravitacionim uticajem Mjeseca. Fenomen je zabilježen ranijih godina, a iako je riječ o neznatnim odstupanjima, pitanje je kako bi izgledao svijet ako bi se ta ubrzanja nastavila ili postala drastičnija.
Jedan dan na Zemlji traje otprilike 86.400 sekundi, ali ta dužina nije stalna - rotacija naše planete se neprestano mijenja pod uticajem više faktora, poput položaja Sunca i Mjeseca, promjena u magnetnom polju i raspodjele mase širom Zemlje.
Trenutno, specifičan položaj Meseca - jer se nalazi daleko od ekvatora - dovodi do blagog ubrzanja Zemljine rotacije. Kada je Mjesec bliži polovima, njegov gravitacioni uticaj djeluje kao kada čigra dobija na brzini, kada se zavrti pri vrhu umjesto oko sredine, te se Zemlja se okreće nešto brže nego inače.
Ne dešava se često, ali određeni prirodni događaji, poput snažnih zemljotresa, mogu ''oduzeti'' djelić dana. Upravo se to dogodilo 2011. godine tokom katastrofalnog zemljotresa u Japanu, kada je dan skraćen za 1,8 milisekundi. Osim toga, čak i smjenjivanje godišnjih doba ima uticaja. Na primjer, tokom leta na sjevernoj hemisferi, deo mase se premješta dalje od Zemljine ose rotacije, što može dovesti do blagog usporavanja okretanja planete.
Dugo se smatralo da se Zemlja postepeno usporava. U dalekoj prošlosti, pre jedne do dvije milijarde godina, jedan dan je trajao samo oko 19 sati, jer je Mjesec bio bliže i svojom gravitacijom više uticao na Zemlju, ali kako se Mjesec udaljavao, dani su postajali sve duži. Ipak, u posljednje vrijeme primjećene su nove fluktuacije. Tako je 2020. godina donijela rekordno brzo obrtanje Zemlje od početka modernog mjerenja, a 5. jula 2024. godine planeta se okrenula najbrže do sada - taj dan je bio kraći za 1,66 milisekundi od uobičajenih 24 sata.
Šta bi se desilo kada bi se rotacija drastično ubrzala
Iako je mala šansa da će se dogoditi, ekstremna brzina rotacije Zemlje mogla bi dovesti do katastrofalnih posljedica. Kada bi se okretala brže za jedan kilometar na čas, došlo bi do smetnje u radu satelita, što bi otežalo telekomunikaciju. Da se ubrza skoro 200 kilometara na čas, potopili bi se veliki dijelovi kopna, morali bismo da se prilagodimo novoj vremenskoj zoni, jer bi dan trajao oko 22 sata, a uragani i slične prirodne pojave bi bile razornije.
Ako bi se Zemlja okretala čak više od 1.600 kilometara na čas, preživljavanje ne bi bilo moguće - centrifugalne sile bi gurnule okeane ka ekvatoru, što bi potopilo obalske gradove i tropska ostrva, a nivo mora bi porastao i do 20 metara. Brža rotacija bi ubrzala isparavanje, uzrokujući stalne padavine i visoku vlažnost u ekvatorijalnom pojasu, prenosi ''Dejli mejl''. Pri ekstremnim brzinama, od preko 38.000 kilometara na čas, Zemlja bi se fizički deformisala, ploče bi popucale, a uslijedili bi razorni zemljotresi i kolaps kontinenata, prenosi RT Balkan.
