Vojna obavještajna služba Ukrajine (HUR) saopštila je da Rusija povećava i jača svoje vojno prisustvo u Jermeniji. HUR je objavio dokument za koji tvrdi da predstavlja naredbu ruske vojske o povećanju prisustva na bazi u Jermeniji — dva dana nakon što je Kijev prvi put upozorio na takav potez, a Jerevan to demantovao.
Petog jula, HUR je saopštio da Moskva pojačava svoje snage u bazi u Gjumriju, s namjerom da ojača uticaj na Južnom Kavkazu i "destabilizuje globalnu bezbjednosnu situaciju".
Ministarstvo spoljnih poslova Jermenije istog dana je negiralo tu tvrdnju.
Nekoliko dana kasnije, HUR je objavio dokument koji naziva „naredbom komandanta trupa Južnog vojnog okruga Oružanih snaga Ruske Federacije o popuni ruske vojne baze u Jermeniji“.
„Telegram sadrži niz hitnih mjera za popunu jedinica ruskog kontingenta izborom osoblja iz redova vojnika 8., 18., 49. i 58. kombinovanih armija Južnog vojnog okruga“, navodi se u saopštenju HUR-a, prenosi Euronews.
Objavljeni dokument nalaže komandantima da ubrzaju proces selekcije, postavljajući kriterijume profesionalne podobnosti, psihološke otpornosti i borbene spremnosti. Naredba izričito zabranjuje regrutovanje osoba povezanih s trgovinom drogom i psihotropnim supstancama.
Ukrajinski HUR tvrdi da je ovo razmještanje dio šire strategije Kremlja usmjerene na destabilizaciju globalne bezbjednosti.
„Pored podsticanja međuetničkih sukoba, Moskva gradi vojno prisustvo na Kavkazu. Vjerovatno je da je pogoršanje odnosa između Azerbejdžana i Rusije unaprijed pripremano“, navodi HUR.
Zašto je baza u Gjumriju važna?
Gjumri je drugi najveći grad u Jermeniji s više od 100.000 stanovnika. Nalazi se oko 100 kilometara sjeverozapadno od Jerevana i strateški je smješten na samo 3,5 kilometra od granice s Turskom — najbližim saveznikom Azerbejdžana.
Jermenija i Rusija osnovale su 102. vojnu bazu u Gjumriju 1990-ih, s ciljem da ruske snage štite granicu s Turskom i budu brzo raspoređene u Karabah u slučaju vojne akcije Azerbejdžana.
.webp)
To se, međutim, nije desilo 2023. godine kada je Baku preuzeo punu kontrolu nad Karabahom nakon munjevite vojne kampanje.
U 2024. godini, u presedanskom potezu, Jermenija je zamrznula učešće u Organizaciji Ugovora o kolektivnoj bezbjednosti (ODKB), koju predvodi Kremlj kao ruski odgovor na NATO.
Premijer Nikol Pašinjan je još prošle godine rekao da više ne vidi „nikakvu prednost“ u prisustvu ruskih trupa u Jermeniji. Ipak, baza u Gjumriju ostala je netaknuta jer su se Jermenija i Rusija 2010. dogovorile da produže zakup do 2044. godine.
Baza je najveći ruski vojni objekat na Južnom Kavkazu — u njoj se nalazi do 5.000 vojnika, lovci MiG-29, kao i sistemi PVO S-300.
Moskva više nije poželjna?
Kako Jermenija pokušava normalizovati odnose s Azerbejdžanom i Turskom, ruska baza sve se češće doživljava kao teret, a ne kao garancija bezbjednosti.
Jermenija želi ponovno otvaranje granice s Turskom, što bi pomoglo u ublažavanju izolacije zemlje. Turska je tu granicu zatvorila 1993. godine u znak podrške Azerbejdžanu tokom prvog rata u Karabahu.
Turski predsjednik Redžep Tajip Еrdogan nedavno je izjavio da podržava napore Jermenije za postizanje mira s Azerbejdžanom.
Odnosi između Moskve i Bakua dodatno su pogoršani nakon nedavnih incidenata — smrti dvojice etničkih Azerbejdžanaca koje je ruska policija uhapsila zbog ubistava iz prošlosti, kao i pada putničkog aviona Azerbaijan Airlines u decembru, za koji Azerbejdžan optužuje Rusiju.
(Telegraf)
