Uspostavljanje Dana srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave kao nacionalnog praznika vaskolikog srpskog naroda jako je važno, jer je to putokaz i preduslov za izgradnju kolektivne kulture pamćenja koja u narednom periodu mora biti izgrađivana na principu jedan narod - jedna kultura pamćenja, rekao je istoričar Draga Mastilović.
- Prebilovački i surdulički mučenici, Јasenovac i Kosovo, Kajmakčalan i Mojkovac, Knin i Negotin, Sent Andreja i Krf, sve je to dio naše kolektivne kulture pamćenja koju jednako moramo izgrađivati i njegovati u svim srpskim krajevima i svim srpskim domovima bez obzira gdje se oni nalazili - navodi Mastilović, koji je dekan Filozofskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu.
Srpska pravoslavna crkva, ističe on, kao i epska tradicija vijekovima su bili stožeri koji su izgrađivali i njegovali našu kulturu pamćenja, držali neugaslim nemanjićka kandila, a glavu naroda uspravnom i u najtežim vremenima i na svim srpskim prostorima.
Prema njegovim riječima, zato su svi neprijatelji srpskog naroda kroz vijekove nastojali da unište ili makar rastoče upravo te stožere nacionalnog okupljanja i pribiranja, a to rade i danas.
- Zbog toga, kultura pamćenja mora postati naš nacionalni državni projekat, a ne stvar entuzijazma pojedinaca i grupa. Zato je dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave važan stožer nacionalnog okupljanja i očuvanja nacionalne svijesti - poručuje Mastilović.
On dodaje da ne treba da brine ni to što će nedobronamjerni u tome opet vidjeti "velikosrpski projekat" jer, od kada je austrougarski okupator smislio tu floskulu, svi koji su kretali da unište srpski narod, posebno u rubnim područjima srpskog etničkog prostora, koristili su baš tu floskulu kao izgovor.
Vlade Republike Srpske i Srbije odlučile su da Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave zajednički praznuju 15. septembra, na dan kada je 1918. godine počeo proboj Solunskog fronta.
