Zvanični podaci govore da Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Srbija i Crna Gora posjeduju naoružanje ispod propisanih limita u Sporazumu o podregionalnoj kontroli naoružanja.
Ovo je posebno zanimljiva informacija ukoliko se gleda u kontekstu dnevnopolitičkih izjava o naoružavanju zemalja regije.
Zastupnica Nezavisnog bloka u Zastupničkom domu Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine Aida Baručija zatražila je od Ministarstva odbrane BiH da joj dostavi konkretne informacije koje se odnose na regionalnu ravnotežu u naoružavanju.
Tako u zvaničnom dokumentu piše da je limit za posjedovanje borbenih tenkova BiH i Hrvatskoj 410, Crnoj Gori 77, a Srbiji 948. Od toga navedeno je da OSBiH posjeduju 325 borbenih tenkova, Hrvatska 232, Srbija 464, dok Crna Gora ne posjeduje tenkove. Treba istaći da je ovdje riječ o broju tenkova koji su u posjedu ovih država, ne ulazeći u njihovo stanje ili ispravnost.
Limiti za naružanje u većini kategorija su gotovo podjednaki za BiH i Hrvatsku, Crnoj Gori su najmanji, dok su najveći Srbiji. Tako istočni susjed BiH najviše posjeduje artiljerije, jurišnih helikoptera i aviona.
Iz Ministarstva odbrane BiH odgovorili su da oni u skladu s nadležnostima propisanim Zakonom o odbrani BiH vrše analizu razmijenjenih informacija i obavještenja te u skladu s tim planiraju, organizuju i realizuju inspekcije i verifikacione aktivnosti u državama članicama na koje se odnosi član IV Aneksa 1-B Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, odnosno Sporazum o podregionalnoj kontroli naoružanja.
Republika Srbija
Srbija je u periodu od 1. januara 2019. godine do 12. septembra 2019. godine uvela u upotrebu 1 borbeni avion MiG 29 za potrebe Oružanih snaga, a koji se do sada vodio kao sredstvo za istraživanje i razvoj, tako da se ukupan broj sredstava nije mijenjao i trenutno posjeduje 10 borbenih aviona MiG 29. Nadalje, uvedena su u upotrebu četiri komada MB 82 mm koja se do sada nisu vodila po informaciji. Ostala sredstva ograničena sporazumom nisu uvođena u upotrebu.
U navedenom periodu Srbija je smanjila broj sredstava u kategoriji borbenih tenkova za 25 komada tipa T-55, artiljerije za pet komada (VBR 128mm M-63 "PLAMEN"). Ministarstvo odbrane BiH navodi da su ova sredstva izvezena.
Sporazum o podregionalnoj kontroli naoružanja prepoznaje i izuzetke od primjene ograničenja, a među njima je i status "uvođenja u upotrebu, odnosno u Oružane snage" naoružanja ograničenog Sporazumom o podregionalnoj kontroli naoružanja. Sredstva u ovom statusu mogu ostati maksimalno godinu od dana uvoza odnosno proizvodnje. Ostali statusi naoružanja ograničenog Sporazumom o podregionalnoj kontroli naoružanja u izuzecima su: povlačenje iz upotrebe (dekomisija), izvoz, proizvodnja, istraživanje i razvoj, muzejski eksponati i statičko izlaganje.
U kategoriji borbene avijacije Srbija trenutno u upotrebi u Oružanim snagama posjeduje 81 borbeni avion, što iznosi 56,64 posto dozvoljenog limita. U statusu izuzeci Srbija posjeduje dva borbena aviona. Kada se saberu sredstva u upotrebi i u izuzecima u ovoj kategoriji Srbija ukupno posjeduje 83 borbena aviona ili 58,04 posto od dozvoljenih limita.
Republika Hrvatska
Republika Hrvatska u periodu od 1. januara 2019. godine do 12. septembra 2019. godine nije uvodila u upotrebu sredstva ograničena Sporazumom o podregionalnoj kontroli naoružanja. Susjedna Hrvatska je u navedenom periodu smanjila broj sredstava u kategoriji borbenih tenkova za deset komada tipa T-55.
Sredstva su pretvorena u statične mete na tri poligona za obuku i vježbe. Zvanični Zagreb je u navedenom periodu ukinuo jednu prijavljenu lokaciju, a dodao je jednu novu lokaciju.
Ministarstvo odbrane BiH tvrdi da se na osnovu razmijenjenih godišnjih informacija, inspekcijskih izvještaja i obavještanja zemalja potpisnica Sporazuma o podregionalnoj kontroli naoružanja (BiH, Hrvatska, Srbija, a naknadno i Crna Gora) može zaključiti da sve države članice posjeduju naoružanje ispod limita propisanih sporazumom te da nije bilo njegovog kršenja.
"Međutim, pitanje zanavljanja, odnosno modernizacije sredstava i opreme je u direktnoj zavisnosti od izdavanja budžetskih sredstava za te namjene. Također, i od drugih izvora za zamjenu sredstava i opreme koja je moguća, a to je donacija, sa ili bez potrebnih ulaganja u dodatni remont", navode iz Ministarstva odbrane BiH.
