Srbima povratnicima u Federaciji osnovna ljudska prava još uvijek su neostvariva.
O borbi za dostojanstven život dovoljno govori i nedavni napad na staricu u Vozući, naselju poznatom po zločinima nad civilima u proteklom ratu.
Napadi su, pričaju u zavičajnom udruženju Zavidovićana počeli otkad su se i vratili, a jasna im je i poruka da su nepoželjni na svojim ognjištima.
"Bilo je pokušaja napada na mladiće koji su se zatekli na prostoru Vozuće i evo sad ovo. Da ne pričamo o napadu na imovinu i provale u porodične kuće i ostalo, to je posebna priča zaista. 1995. smo protjerani, a onda nakon toga su počele da se obijaju sve kuće povratničke na prostoru Vozuće“, kaže predsjednik Zavičajnog udruženja Zavidovićana Zoran Blagojević.
Ono što je zagarantovano samim Ustavom za Srbe ne važi ni u Unsko-sanskom kantonu. Srbi iz Bosanskog Petrovca nemaju predstavnike u federalnim institucijama. Teško je omogućiti zaposlenje, ali i uslove za život, uslovnu putnu i vodovodnu infrastrukturu, a jedina pomoć na koju mogu da računaju stiže iz Republike Srpske i Srbije.
"Ono najvažnije, nismo u mogućnosti da biramo svoje političke predstavnike u Federaciji i iz toga se izvode svi naši ostali problemi kada su u pitanju ostvarivanja prava. Primjeri za to su i ova zadnja pomoć iz Еvropske unije kada su svi penzioneri koji primaju penzije iz Republike Srpske, a prijavljeni su u Federaciji, odbijeni i odbačeni, kao što je to pravo poljoprivrednika na premije za mlijeko“, kaže načelnik opštine Bosanski Petrovac Nemanja Davidović.
Zapadnokrajiške povratničke opštine izrazito su nerazvijene i pored prirodnih resursa, jer nemaju pravo da njima i raspolažu. Federalne vlasti, ipak, i danje ne čuju osnovne potrebe Srba, pa nema ni uslova za njihov održiv povratak.
"Srbi se u svakom aspektu bore za svoja prava, krenuvši od prava na imovinu, sticanja prava na govor na maternjem jeziku. Srbi su većinom zaposleni na nivou lokalne samouprave, dakle u lokalnim preduzećima. Nešto Srba je zaposleno u kantonalnim institucijama. Međutim, taj proces je dugotrajan i težak“, kaže načelnik opštine Drvar Dušica Runić.
Opštinu Drvar napustilo je dvije trećine njenih stanovnika. Odavno je jasno da problem nije u zakonima. Za srpske povratnike u svim opštinama najvažnije je da ih federalne vlasti počnu primjenjivati.
