Tim od 10 srpskih naučnika iz Instituta za fiziku Beogradskog univerziteta i Instituta Vinča dio je ekipe koja učestvuje u pronalaženju "Božje čestice" i u eksperimentima koji se vrše u labaratoriji Evropske organizacije za nuklearna istraživanja (CERN) u blizini Ženeve.
Naučnici iz CERN-a objavili su u srijedu da su pronašli znake Higsovog bozona, popularno nazvanog "Božja čestica", koja zasad postoji samo u teoriji, a za koju se vjeruje da može da objasni kako su objekti dobili masu i energiju nakon stvaranja univerzuma prije 13,7 milijardi godina.
Čestica predstavlja ključni dio standardnog modela koji se koristi u fizici da bi se opisao način na koji se grade čestice i atomi.
Na tom eksperimentu radi više od 6.000 naučnika iz 37 zemalja svijeta, a među njim je i 10 naučnika iz Srbije koji, iako Srbija nije član CERN-a, redovno učestvuju u njegovom radu.
Prema riječima dr Dragana Popovića sa Instituta za fiziku, Vlada Srbije je aplicirala za članstvo u tom institutu, ali s obzirom da je to proces koji traje, srpskim naučnicima je odobreno da rade, pa su im tako dostupne labaratorije, kao i sva saznanja do kojih se tamo dolazi.
On je kazao da je učešće Srbije u tom eksperimentu od velikog značaja za srpsku nauku, posebno za fiziku, jer je stavlja u ravnopravan položaj sa većim zemljama.
Srpski naučnici, iz finansijskih razloga, ne borave stalno u institutu već povremeno odlaze na par nedjelja i učestvuju u direktnom radu, rekao je Popović i dodao da se četiri puta godišnje organizuju velika okupljanja na kojima se analiziraju rezultati rada, na osnovu kojih se kasnije dolazi do određenih zaključaka.
Fizičari iz Srbije u CERN-u su angažovani na dva projekta, na projektu ATLAS - jednom od četiri detektora koji ima zadatak da obavlja mjerenja u trenutku sudara čestica i na projektu CMS, koji ima iste naučne ciljeve kao i ATLAS, ali ima drugaciji dizajn i tehnicka rješenja za detektorske komponente.
"Ovo je jedan od najboljih primjera takozvane kolaboracije, jer je to najveća kolaboracija koja je ikada rađena, s obzirom na to da u ovom projektu učestvuje nekoliko hiljada naučnika iz celog sveta", naglasio je Popović.
Objašnjavajući saradnju sa istraživačkim centrom u CERN-u, on je podsjetio da je Srbija učestvovala i u izgradnji ubrzivača čestica - Velikog hadronskog kolajdera (LHC), tako što je u saradnji sa domaćim firmama isporučila neke dijelove koji su neophodni za njegov rad.
Popović je istakao da je cilj eksperimenta koji je u toku, a za koji je izgrađen LHC smješten u podzemnom tunelu u blizini Ženeve, u obliku prstena obima 27 kilometara, na dubini između 75 i 150 metara, jeste da se pronađe čestica koja se zove Higs.
Zadatak LHC-a je, prema njegovim riječima, da sudari dva protona koji se kreću brzinom nešto manjom od brzine svjetlosti i razriješi dilemu o postojanju novih formi materije, novih sila u prirodi i novih dimenzija u prostoru.
"Računa se da ćemo narednih 15 godina imati mašinu koja će pokrivati energetske nivoe koji su nam potrebni, što znači da će za srpske naučnike biti posla na tom projektu”, zaključio je Popović.
(Tanjug)
