Sa procijenjenih dva do pet miliona znojnih žlijezda koje pokrivaju ljudsko tijelo, znojenje je više od samog prirodnog odgovora na toplotu ili vježbanje – ono je ključni igrač u održavanju opšteg zdravlja.
Pogled na etimologiju riječi znojiti se sugeriše da prevod seže do latinske fraze „udisati”. Dok mnogi od nas prepoznaju znojenje kao vitalni proces za regulisanje tjelesne temperature i sprečavanje pregrijavanja tokom fizičke aktivnosti ili u toplim sredinama, prednosti znojenja se protežu daleko dalje od samog hlađenja.
Za početak, nauka pokazuje da znojenje takođe pomaže u detoksikaciji i jačanju imunog sistema. Redovne aktivnosti koje izazivaju znojenje takođe doprinose boljem zdravlju srca i kontroli tjelesne težine i smanjuju rizik od hroničnih bolesti poput dijabetesa i hipertenzije, piše magazin Healthy.
.webp)
Šta je znoj? Objašnjava ljekar
Znoj je tečnost koju proizvode žlijezde u vašoj koži. Doktor Rejčel Vord napominje da je oko 99 odsto kapljice znoja voda. Preostao jedan procenat su supstance poput uree, mokraćne kiseline, amonijaka, mliječne kiseline i vitamina C, između ostalog.
Postoje dvije osnovne vrste znojnih žlijezda kod ljudi. Еkrine žlijezde su raspoređene po cijelom tijelu i olakšavaju hlađenje kroz proces isparavanja. Apokrine žlijezde, koje se nalaze u oblastima kao što su pazusi i prepone, odgovorne su za miris tijela. Ova vrsta znoja je gušća i sadrži masnoću, koja se proizvodi posebno tokom perioda intenzivnog stresa.
1. Znojenje reguliše tjelesnu temperaturu
Jedna od ključnih funkcija znojenja je kontrola tjelesne temperature. Kendra Vikli, magistar nauka, registrovani dijetetičar u Klivlendskoj klinici, koja takođe ima magistarsku diplomu iz nauke o vježbanju, navodi:
„Znojenje pomaže da budemo na bezbjednoj temperaturi. Pregrijavanje nosi mnogo rizika, a znojenje pomaže u hlađenju tijela.”
Pregrijavanje ne samo da čini fizičke aktivnosti napornijim, već i povećava broj otkucaja srca i smanjuje protok krvi do mišića i mozga. Rizici povezani sa pregrijavanjem uključuju toplotnu iscrpljenost, toplotni udar i dehidraciju – a sve to znojenje aktivno sprečava.
2. Znojenje pomaže u detoksikaciji
Iako znoj pomaže u izlučivanju tragova toksina poput teških metala, „vaša jetra i bubrezi su uglavnom odgovorni za detoksikaciju”.
Doktor Danijel Amen napominje da se simptomi poput moždane magle i umora mogu javiti kada su sistemi za detoksikaciju našeg tijela preopterećeni. Dr Amen sugeriše da je znojenje, bilo kroz fizičke vježbe ili seanse u sauni, jedan od najprirodnijih načina za podršku naporima tijela u detoksikaciji.
Nedavno istraživanje iz 2022. godine ispitalo je razliku između znojenja tokom vježbanja i znojenja u sauni. Rezultati su otkrili da način znojenja utiče na izlučivanje teških metala, pri čemu su koncentracije nikla, olova, bakra i arsena znatno veće tokom dinamičnog vježbanja u poređenju sa sjedenjem u sauni.
3. Manji rizik od hroničnih bolesti
Sve više dokaza ukazuje na to da redovno korišćenje sauna može ublažiti i sprečiti rizik od akutnih i hroničnih bolesti kao što su visok krvni pritisak, kardiovaskularne bolesti, moždani udar i neurokognitivni poremećaji, kao i plućne bolesti, pa čak i običan grip. Pored toga, saune mogu pomoći u upravljanju specifičnim kožnim stanjima i ublažiti bol od reumatskih bolesti i glavobolja.
4. Bolja hidratacija
Jeste li ikada primjetili kako vam koža izgleda blistavo i rumeno na revitalizovan način nakon što ste se dobro znojili? Znojenje prirodno hidrira kožu, poboljšavajući njenu teksturu i fleksibilnost. Redovne sesije mogu učiniti da vaša koža izgleda elastično i mladalački, zahvaljujući održavanom nivou vlažnosti.
5. Snažniji imunitet
Istraživanja su otkrila da znoj sadrži komponente poput dermidina, koje posjeduju prirodna antibiotska svojstva. Ovo ukazuje na to da znojenje može pomoći u borbi protiv štetnih bakterija i infekcija na koži, djelujući kao prirodni lokalni branilac od bolesti.
Pored toga, groznica ima imunološku prednost – primjetite kako uzrokuje znojenje? Kada imate groznicu tokom virusne ili bakterijske infekcije, to je djelimično zato što su patogeni koji su u pitanju ranjiviji na toplotu nego proteini u vašem tijelu. Povišena tjelesna temperatura može eliminisati ove patogene osjetljive na toplotu, pomažući vašem imunološkom sistemu u borbi protiv infekcije.
6. Znojenje podiže raspoloženje
Znojenje izazvano vježbanjem je dobro poznato po tome što olakšava oslobađanje endorfina, koji su prirodni pojačivači raspoloženja u tijelu. Ovo često rezultira osjećajem euforije i opšteg blagostanja, poznatim kao „trkački eufor“.
Ali znojenje je više od samog dobrog osjećaja nakon treninga. Istraživanje objavljeno u časopisu Psychological Science sugeriše da ljudi mogu da komuniciraju pozitivne emocije poput sreće kroz miris svog znoja. Kada doživimo radost, naša tijela proizvode specifična hemijska jedinjenja, ili „hemosignale“, koje drugi mogu da detektuju kroz miris našeg znoja, što potencijalno utiče i na njihovo raspoloženje.
7. Regulacija sna
Bolji san je sve univerzalnija želja, a pokazalo se da bavljenje fizičkim aktivnostima koje izazivaju znojenje poboljšava kvalitet i trajanje sna. Jedna posebna studija je primjetila značajna poboljšanja kvaliteta sna kod pacijenata s nesanicom koji su vježbali 30 minuta tri puta nedjeljno tokom perioda od osam sedmica.
(Politika Magazin)
