Srpska pravoslavna crkva sutra slavi Petrovdan, praznik posvećen svetim apostolima Petru i Pavlu, a upravo se ovim danom završava se i petrovski post. Petrovdan je slava pekara i ribara, slavi se i kao krsna slava brojnih srpskih porodica, a na ovaj da se često organizuju i vašari.
Petrovdan se smatra jednim od 15 najvećih u hrišćanskom svijetu, upravo zbog činjenice da su Petar i Pavle bili među prvim propovjednicima hrišćanstva i smatrani su najbližim učenicima Isusa Hrista.
Šta je lilanje?
Mnogi običaji se vezuju za sutrašnji praznik, ali i veče koje mu prethodi. Tada se pale lile, buktinje od mlade kore divlje trešnje ili breze. Desetak dana pred Petrovdan sa drveća i to sa visine od oko dva metra, guli se kora, kako se drvo ne bi oštetilo. Ta kora se potom suši na određeni način, uvezuje se na deblji kraj štapa od ljeske ili vrbe, a upravo način vezivanja i sklapanja lile određuje da li će ona duže gorijeti duže ili kraće i koliki će plamen imati.
Mještani se u raznim dijelovima Srbije okupljaju uoči Petrovdana, kako bi upalili vatru, na koju djeca i omladina pale lile. Kako je takmičenje oduvijek bilo u ljudskoj prirodi, tako se nadmeće i u lilanju, a gleda se čija će lila najduže gorjeti i koja će imati najveći plamen.
Lile se pale na mjestima gdje se narod okuplja, na trgovima i raskršćima, a ovaj čin simboliše nekadašnje progone hrišćana. Isto tako “lilanjem” se priziva se dobro zdravlje stoke, kao i blagostanje u domaćinstvu. Ovaj običaj se posebno obilježava u Loznici i njenoj okolini.
Šta se ne radi na Petrovdan – običaji i vjerovanja
Na sam Petrovdan se ne ide u polje, ne uprežu se konji i ne započinju teški radovi. Staro vjerovanje govori da se od Nove godine do sutrašnjeg dana ne jedu jabuke, jer upravo uoči ovog praznika dozrijevaju „petrovače“, stara, autohtona sorta ranih jabuka od kojih majke, zajedno sa djecom prave petrovdanski kolač.
Još jedno vjerovanje kaže da je Sveti Petar sa Svetim Savom zamijenio verige, zbog čega se dešava da na Savindan 27. januara dani budu topli, a oko Petrovdana svježi.
Petrovdan je praznik za koji se vezuju razni radosni običaji, a jedan od najljepših je darivanje djece jabukama.
Da li se posti za Petrovdan?
Petrovdanski ili Petrovski post zavisi od datuma kada se proslavlja Vaskrs, ali se uvijek završava na Petrovdan. On najkraće može da traje jednu nedjelju i jedan dan, a najduže šest sedmica.
Dan uoči Petrovdana se takođe strogo posti, osim ako padne u subotu ili nedjelju, kada je dozvoljena upotreba ulja. Ukoliko Petrovdan padne u srijedu ili petak, toga dana ne mrsimo već jedemo ribu, vino i ulje.
