Zadušnice su dan posvećen upokojenim, pa prema tome, treba otići na službu u crkvu, obići grobove, preliti ih vinom, urediti i okititi cvijećem i upaliti svijeće.
Uobičajeno je da se na zadušnice drži liturgija, na kojoj sveštenik preliva vinom donešeno žito (koljivo), a poslije službe se odlazi na groblja, gdje se pale svijeće, a sveštenici obilaze i kade grobove. Oni koji nisu u mogućnosti da odu na groblja zbog udaljenosti, treba da odu do najbližeg hrama, i da tu obave pomen za svoje upokojene. Pošto je to dan kada se posebno obraća pažnja na dijeljenje milostinje, obavezno se svakom prosjaku koga sretnemo, udjeli milostinja i da dio hrane koju smo ponijeli sa sobom.
Poznate i kao ljetnje zadušnice, uvijek su u subotu pred Duhove (Silazak Svetog Duha). Toga dana vrši se pomen “od vijeka usopšim blagočastivim hrišćanima, ocima i braći našoj”. I ove subote, crkva se moli za sve one koji su pobožno usnuli u pustinji, gradovima, na moru, na zemlji, na svakom mjestu i nabraja careve, sveštenike, arhijereje, monahe i sve u svakom svenarodnom uzrastu od Adama do danas.
Narodni običaj je da se za zadušnice iznose mnoga jela. Vjerovanje je, da ta iznesena jela treba da se razdjele sirotinji i uopšte svima koji se tu zateknu, za pokoj duše umrloga. Obično se iznosi pogača, žito, vino, kao i druga jela.
U Gornjoj Pčinji, na groblje izlaze stariji ljudi, domaćini. Dolazi i sveštenik da održi opelo upokojenima. Prilikom uzimanja koljiva, svako zahvati i malo prospe na zemlju govoreći: “Večna pamjat, laka mu zemlja.” Slično se radi i sa rakijom koja se nudi iz kondira.
Na groblju u selu Bresnici kod Čačka, kao i u okolini Krupnja nalaze se posebno podignute drvene kućice tzv. “sobrašice”, koje su se koristile, pored ostalog, i ο opštim zadušnicama. U njima se nalazio i veliki drveni sto na koji su iznošena jela i pića.
Ljudi u Hercegovini i Popovom polju ne izlaze na groblje, ali priređuju zadušnice u kućama. Obično, prije sunca pale sveće mrtvima i u kući ili u crkvi, a poneki, koji su to sačuvali, nose i “čitulju” – knjižicu u koju upisuju generacijama svoje mrtve, da ih sveštenik pomene u toku službe svim mrtvim.
Ako se svijeće pale u kući, onda domaćin poziva goste, kada zapali svijeće. Kad su gosti stigli, domaćin ulije rakiju u čašu ili fildžan i nazdravi: “Za pokoj mrtvih i spasenje duša njihovih! Daj im bože rajsko naselje, a živima zdravlje i veselje.” Svi prisutni odgovaraju sa “Amin”. Zatim domaćin nazdravi prisutnima: “Zdravi da ste” – prisutni odgovore “Bog ti dao život i zdravlje.” Domaćin ispija nalivenu čašu, a onda toči i svim ostalima.
Opšte zadušnice se pokojnicima daju po isteku godine dana od smrti. U toku čitave nedjelje služe se razna jela i pića i lijepo priča ο pokojnicima. U Srbiji je običaj da se za svakog muškog pokojnika priprema mali hljeb – baburica u obliku ravnokrakog krsta, a za ženski rod okrugao, bez krakova.
Oba imaju utisnuto “slovo” (poskuricu) od drvenog pečata.
