Sve više mladih okreće se zanatskim zanimanjima, a sada je u poslovnoj modi obnavljanje starih vještina i zanata, ali i njihovo povezivanje s novim trendovima, zdravom ishranom, prirodnom kozmetikom, uz naglasak na održivosti i unikatnim proizvodima.
Umjesto tradicionalnog zaposlenja, sve više ljudi se odlućuje za neformalni rad, pokrećući sopstveni biznis u kojem kombinuje ručni rad s promocijom na društvenim mrežama.
Među savremenim i istovremeno profitabilnim zanatima danas se izdvajaju zanimanja poput proizvodnje prirodne kozmetike, domaćih sapuna, balzama i dezodoransa bez hemikalija, zatim pravljenja hljeba od kiselog tijesta i bez aditiva, prateći trendove zdrave ishrane (trenutno je najpopularnije pravljenje surdo hljeba, odnosno, hljeba s prirodnim kvascima koji se danima uzgajaju). Pčelari koji nude med, polen i propolis u luksuznim pakovanjima i pod ekološkim brendom bilježe ozbiljan rast, posebno ako izvoze ili sarađuju s urbanim radnjama zdrave hrane.
Obrada kože je takođe sve traženija, ručno pravljeni kaiševi, torbe, novčanici ili pregače za kuvare i barmene prodaju se kao unikatni proizvodi. Slično važi i za obradu drveta, mlade zanatlije restauriraju stare stolice, prave daske za serviranje ili police s retro estetikom, brzo reagujući na interesovanje tržišta. Kroz trend vintidž enterijera i ručno rađenog namještaja, ovakvi proizvodi nalaze put do restorana, kafića i domaćinstava koja žele toplinu i originalnost u prostoru.
Takođe, sve je više mladih koji se bave tumačenjem prirode kroz estetiku, kroz mikrobilje, urbane bašte, izradu vertikalnih zelenih zidova i saksija sa samoodrživim sistemima navodnjavanja. Ovo je posebno zanimljivo za unutrašnje uređenje kancelarija, kafića i salona. U ovom domenu uspijevaju i oni koji se bave izradom predmeta od epoksidne smole – stočići, nakit, držači za vino, a posebno ako je svaki predmet unikatan i izrađen uz video dokumentaciju procesa. Tu je, naravno, i 3D print, za one koji žele individualizovane proizvode.
Još jedan trend u porastu je zanatsko pivarstvo, domaće kraf pivo postaje sve popularnije, a male pivare u garažama prerastaju u ozbiljne brendove s lokalnim identitetom. Isto važi i za grnčariju –masovno se izrađuju činije, šolje, tanjiri, i to na ručnom točku, uz oslikavanje, pečenje i prodaju pod geslom "umjetnost za sto".
A ako želite da se upustite u neki od ovih poslova, znanje možete steći kroz kurseve i radionice – u umjetničkim školama, na fakultetima poput Šumarskog, ali i kroz onlajn platforme (Jutjub, Udemi, Skillshare). Neki od najpoznatijih domaćih sajtova za plasman ručnih proizvoda su fino.rs, zanateria.com i stranice na Instagramu i Fejsbuku, dok je Еtsi popularan za inostrano tržište.
Promocija se mahom obavlja preko društvenih mreža, a od vrste rada zavisi i omiljena platforma. Instagram i TikTok se koriste za prikazivanje procesa rada, završnih proizvoda, kratkih tutorijala, a sve je praćeno heštagovima i vizuelnim identitetom brenda. Google My Business i lokalni marketi pomažu u dolasku do klijenata u okolini, a saradnja sa tematskim festivalima i radionicama pomaže u širenju publike.
Zarada u ovim poslovima varira, ali u prosjeku preduzetnici mogu mjesečno zarađivati od 100.000 do 300.000 dinara, dok uspješnije zanatlije, koji izvoze, rade za luksuzne brendove ili imaju razvijen onlajn biznis, prelaze i 500.000 dinara mjesečno. Ključ je u originalnosti, kvalitetu i dobroj promociji, ali i spremnosti da se brzo reaguje na trendove.
